Overweeg jij een donor van een Deense spermabank? Je bent niet de enige, inmiddels komt bijna driekwart van het donorsperma dat in Nederland gebruikt wordt uit Denemarken.
Een belangrijke reden daarvoor is dat spermabanken in Nederland flinke wachtlijsten hebben. In Denemarken kun je sneller terecht. Dat is fijn als je als wensouder je kinderwens niet langer wilt uitstellen. Maar wat je je wellicht niet realiseert, is dat de ingrijpende nadelen hiervan straks voor je kind zijn:
Zijn er alternatieven voor de Deense spermabanken? Natuurlijk zijn die er, alleen vragen die meer van jou als wensouder. Meer tijd, extra inspanning.
Goed voor je toekomstige kind zorgen, doe je door nu keuzes te maken waarbij je het belang van je kind voorop zet. Altijd.
De vraag naar donorsperma is groter dan het aanbod. Dat betekent dat er bij Nederlandse spermabanken wachtlijsten zijn. Die kunnen oplopen tot meer dan twee jaar. Niet iedereen kan of wil daarop wachten. Daarom kiezen veel wensouders voor een donor van een Deense spermabank.
Bij de Deense spermabanken is er voldoende aanbod, er is over iedere donor veel informatie beschikbaar (meestal tegen betaling) en wensouders kunnen zelf een donor uitkiezen.
En er is geen wachtlijst.
Oké, er hangt een flink prijskaartje aan Deens donorzaad, maar verder klinkt het goed. Voor jou als wensouder. Maar wat betekent het voor je toekomstige kind?
Het sperma van donoren van Deense spermabanken wordt niet alleen in Nederland of Denemarken gebruikt. Het wordt geëxporteerd over de hele wereld.
In ieder land houden de Deense spermabanken zich aan de regels. Zo is in Nederland de afspraak dat zaaddonoren voor maximaal 12 wensmoeders gebruikt mogen worden. Die regel geldt ook voor een Deense donor.
Maar het sperma van diezelfde Deense donor wordt ook gebruikt in een groot aantal andere landen. Dus naast kinderen bij die 12 Nederlandse wensmoeders, heeft die donor ook nakomelingen in andere landen: 6 in België, 15 in Duitsland, 10 in Engeland, 12 in Denemarken, 8 in Zwitserland, …
Dit zijn niet zomaar getallen, dit zijn straks de halfbroers en halfzussen van jouw kind.
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar wat het voor een kind betekent om heel veel halfbroers en -zussen te hebben. In een Nederlands onderzoek zeggen volwassen donorkinderen die contact hebben met 8 tot 31 halfbroers en -zussen, dat zij dat heel ingewikkeld vinden.
In april 2023 deed de rechter uitspraak in een zaak tegen spermadonor Jonathan. Met zijn sperma waren al meer dan 550 kinderen verwekt. De rechter oordeelde dat hij moet stoppen met doneren, omdat zoveel halfbroers en -zussen hebben schadelijk is voor de kinderen en de ouders.
Dat roept de vraag op: als grote aantallen halfbroers en -zussen hebben schadelijk is, waarom mag er dan wel gebruik gemaakt worden van sperma uit Deense spermabanken? Want ook daarmee worden grote aantallen kinderen verwekt.
De Deense spermabanken Cryos en European Sperm Bank (ESB) praten niet graag over dit onderwerp. ESB heeft laten weten dat maximaal 75 gezinnen worden geholpen met één donor, maar dat dit aantal kan veranderen. Cryos wil niets zeggen over een maximum aantal.
Als je in Nederland zwanger bent geworden via inseminatie met Deens donorzaad, geldt de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb).
Dat betekent dat informatie over de donor bewaard wordt bij het College donorgegevens kunstmatige bevruchting (Cdkb). Net als bij een spermadonor van een Nederlandse zaadbank.
Als je kind 16 jaar is, mag zij bij het Cdkb informatie opvragen over de identiteit van de donor: naam, geboortedatum en woonplaats. Voordat deze informatie gegeven wordt, neemt het Cdkb contact op met de donor. En dat kan bij een Deense spermadonor wel eens een probleem zijn.
In Nederland heeft het Cdkb toegang tot de Basisregistratie personen. Een Nederlandse donor die in de tussenliggende jaren een paar keer is verhuisd, is daar zo te vinden. Maar een Deense donor niet. Bovendien kunnen ook niet-Deense mannen doneren bij Deense spermabanken.
De informatie die het Cdkb heeft van de Deense donor is op het moment dat je kind een aanvraag doet, 16 jaar oud. Als die informatie niet meer klopt, is het Cdkb afhankelijk van de Deense spermabank die het zaad geleverd heeft.
We moeten hopen dat zij hun administratie goed bijhouden, en dat deze spermabanken over 16 jaar nog bestaan.
Als je een kind krijgt met hulp van een spermadonor, heeft jouw kind ook familie buiten het gezin en de familie waarin zij opgroeit. Veel donorkinderen zijn nieuwsgierig naar hun familie: naar hun donorvader en halfbroers en halfzussen.
Contact leggen en relaties opbouwen met familie die pas later in je leven komt, is niet vanzelfsprekend. Dat vraagt tijd en energie, en kan soms ingewikkeld zijn. Zeker als de groep halfbroers en -zussen groter wordt. Luister maar eens naar de ervaringen van volwassen donorkinderen.
Het contact leggen en relaties opbouwen met een donorvader en halfbroers en halfzussen die in andere landen wonen, elkaars taal niet spreken en verschillende culturele achtergronden hebben, maakt dat nog moeilijker. Helemaal als het er ook nog eens heel veel zijn…
Ook Nederlandse gynaecologen maken zich zorgen. Zij deden een oproep aan de Deense spermabanken: zij willen afspraken over hoeveel kinderen met het sperma van één donor verwekt mogen worden. En zij willen dat het duidelijk is voor wensouders voor hoeveel kinderen een donor kan worden gebruikt.
Is er een alternatief voor de Deense spermabanken? Jazeker, er zijn andere opties. Maar die zullen iets van jou als wensouder vragen. Geduld. Een extra inspanning. Of misschien zelfs het aanvaarden dat je geen kind zult krijgen.
Iedere (wens)ouder wil het beste voor zijn kind. Goede zorg voor je toekomstige kind begint al bij het maken van keuzes nu. Door keuzes te maken waarbij je het belang van je kind voorop zet. Nu en in de toekomst.
Dat betekent geduld hebben, om de wachttijd bij een Nederlandse spermabank door te komen. Extra moeite doen om te kijken of in jouw omgeving iemand donor voor jou zou willen zijn.
Misschien heb je geen tijd meer. Of kun je niet iemand vinden die donor wil zijn. Serieus overwegen om je kinderwens op te geven kan dan ook een keuze worden, hoe verdrietig en ingrijpend dat ook is.
Hulp nodig bij het maken van keuzes rondom je kinderwens en donorkeuze?
Gespecialiseerde counselors vind je bij:
Aandachtspunten bij behandeling in Nederland met sperma van een buitenlandse spermabank
