Nederlandse gynaecologen doen een oproep aan de Deense spermabanken: zij willen afspraken over hoeveel kinderen met het sperma van één donor verwekt mogen worden. Zij willen ook dat het duidelijk is voor wensouders voor hoeveel kinderen een donor al is gebruikt.
In Nederland is de vraag naar donorsperma groter dan het aanbod. Dat betekent dat Nederlandse spermabanken wachtlijsten hebben van soms wel twee jaar. Veel wensouders kiezen daarom voor een donor van een Deense spermabank. Daar zijn geen wachtlijsten. Bovendien is er over iedere donor veel informatie beschikbaar, en kunnen wensouders zelf een donor uitkiezen.
Sperma van donoren van de Deense spermabanken Cryos en ESB wordt over de hele wereld gebruikt. Ook in Nederland. Per land respecteren Cryos en ESB de regels. Een Deense donor mag in Nederland voor maximaal 12 wensmoeders gebruikt worden.
Maar het sperma van diezelfde donor wordt ook gebruikt in een groot aantal andere landen. Zo kan één Deense donor toch heel erg veel nakomelingen hebben.
De Deense spermabanken geven ook geen informatie over hoeveel kinderen er worden verwekt met het sperma van één donor.
Eind april 2023 deed de rechter een uitspraak: spermadonor Jonathan mag niet meer doneren. Met zijn sperma zijn al meer dan 550 kinderen verwekt. In gesprekken met wensouders loog hij over dat aantal.
Voor donoren die zich buiten klinieken om aanbieden, geldt geen maximum aantal. Toch vond de rechter dat Jonathan moet stoppen omdat zoveel halfbroers en -zussen hebben, schadelijk is voor de kinderen en de ouders.
Als het inderdaad schadelijk is om zoveel halbroers en -zussen te hebben, waarom mag er dan wel gebruik gemaakt worden van sperma uit Deense spermabanken? Want daarmee worden ook grote aantallen kinderen verwekt.
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar wat het voor een kind betekent om heel veel halfbroers en -zussen (‘halfjes’) te hebben.
In 2021 is er een onderzoek gedaan onder 19 Nederlandse volwassen donorkinderen die deel uitmaken van een grote groep halfbroers en -zussen. Zij hadden contact met 8 tot 31 halfbroers en -zussen, en vonden dat heel ingewikkeld.
ESB heeft laten weten dat maximaal 75 gezinnen worden geholpen met één donor, maar dat dit aantal kan veranderen. Daarom noemen zij dit aantal niet bij de informatie die zij geven. Cryos wil niets zeggen over een maximum aantal. Beide spermabanken praten niet graag over dit onderwerp.
Tijdens het kamerdebat in april 2023 over de aanpassing van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting, is ook gesproken over buitenlandse donoren.
Minister Kuipers van VWS is voorstander van een Europees register waarin bijgehouden wordt hoeveel kinderen één donor heeft. Hij is niet van plan om het gebruik van buitenlands donorsperma in Nederland te verbieden.
Drie Nederlandse klinieken hebben zelf besloten om niet (meer) met Deense spermadonoren te werken. Dat zijn: Rijnstate in Arnhem, Amsterdam UMC en Reinier de Graaf in Voorburg.
