Donorcontract

 

Als je met een bekende donor hulp vraagt bij een kliniek voor het insemineren, valt de donor wel onder de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting en wordt hij geregistreerd.

Het is verstandig om de afspraken die jullie hebben gemaakt vast te leggen voordat je begint met insemineren (zelfinseminatie of via een kliniek). Als er al een zwangerschap of zelfs al een kind is dan zitten jullie aan elkaar vast. 

Afspraken maken

Het heeft voordelen als iemand die je kent donor voor je wil zijn. Een kind krijgt de mogelijkheid om haar donorvader echt te leren kennen. Op een organische manier groeit het kind dan op met een donor (al dan niet op afstand) in haar leven. Het is belangrijk dat wensouders en donor de verwachtingen over en weer vóór de zwangerschap met elkaar bespreken.

Waar maak je afspraken over?

Afspraken die je met elkaar maakt en opneemt in het donorcontract gaan over:

  • De rol van de donor: blijft de donor op grote afstand of is de donor echt betrokken bij het kind, zonder zeggenschap te hebben.
  • Gaat de donor het kind erkennen en/of gaat hij gezag krijgen?
  • Hoe vaak komt hij langs?
  • Gaat het kind hem bij zijn voornaam noemen of wordt hij papa genoemd?
  • Gaat de donor ook donoren bij andere wensouders?
  • Heeft de donor al gedoneerd bij andere wensouders (hoeveel kinderen zijn er misschien al)?
  • Wat gebeurt er als hij als donor meer contact wil dan dat jullie eerst voor ogen hadden, of juist minder?
  • Wat gebeurt er als het kind vraagt om meer contact of een eerdere kennismaking met de donor?
  • Gaat de donor instemmen met de adoptie door de partner van de moeder of wil de donor zelf erkennen?
  • Moet de donor financieel bijdrage in de kosten voor het kind?
  • Wordt het kind erfgenaam van de donor?

 

Door dit allemaal vooraf met elkaar te bespreken voorkom je dat hierover onduidelijkheid bestaat als je kind geboren is. 

Afspraken vastleggen in donorcontract

De afspraken met de donor worden vastgelegd in een donorcontract. Een donorcontract is maatwerk. 

De afspraken die staan in de donorovereenkomst hebben kracht als duidelijk is dat wensouder(s) en de donor de afspraken en de consequenties daarvan overzien.

Weet je waarvoor je tekent? Ben je op de hoogte van mogelijke andere opties? Ken je de juridische consequenties van de afspraak?

Als de donorovereenkomst wordt vastgesteld met hulp van een professional (een gespecialiseerde advocaat of notaris) kan een partij bij een rechter niet aanvoeren dat hij de overeenkomst niet heeft begrepen. Bij een zogenaamde 'keukentafelovereenkomst' (onderhandse overeenkomst) kunnen partijen dit wel aanvoeren. Dit biedt dus minder zekerheid.

De advocaat of de notaris stelt ook de identiteit van partijen vast zodat er geen discussie ontstaat over wie er nu echt getekend heeft. De overeenkomst heeft dan bewijskracht (authentieke akte of overeenkomst). 

Wat is de waarde van een donorconctract?

Een donorovereenkomst is een familierechtelijke overeenkomst. Dit houdt in dat de afspraken moeten worden nageleefd. Het is niet 'maar' een plan of intentie.

De naleving van een beperkt aantal afspraken kan niet door een rechter in een vonnis worden opgelegd. Een voorbeeld: als een donor niet meer wil doneren terwijl was afgesproken dat hij dit 10 maanden lang zou doen, dan zal een rechter hem hiertoe niet verplichten. Iemand dwingen om te doneren is in strijd met de Nederlandse Openbare Orde. Dit kan dus niet.

Als de rechter een oordeel moet geven over een donorovereenkomst dan kijkt hij naar de inhoud, naar hoe de overeenkomst tot stand is gekomen (al dan niet onder begeleiding) en naar de overige feiten en omstandigheden waaronder natuurlijk het belang van het kind. Het gaat immers niet om een pakje boter maar om een kind. 

Model-donorcontract voor spermadonor en wensouder(s)

Op het internet zul je met een beetje zoeken wel een modelcontract voor spermadonorschap kunnen vinden. Toch kun je deze kant-en-klaar donorovereenkomst beter niet gebruiken omdat:

1. een donorcontract is maatwerk

Iedere situatie is anders. Samen bedenken en formuleren wat er in het donorcontract komt te staan, geeft aan dat jullie er heel bewust mee bezig zijn geweest. 

Een gespecialiseerde notaris of familierechtadvocaat kan hierbij helpen, door suggesties te doen voor aanvullingen en te zorgen dat jullie je bewust zijn van mogelijke consequenties van wat je opschrijft. 

De afspraken in een donorcontract hebben kracht als duidelijk is dat wensouder(s) en de donor de afspraken en de consequenties daarvan overzien.

2. de modelcontracten die op het internet rondgaan zijn vaak sterk verouderd

In die modellen staan vaak opmerkingen over family life. Maar rechters hebben al lang bepaald dat een donor altijd kan vragen om omgang en dat de donor niet op voorhand moet aantonen dat er een frequent contact is geweest (family life).

Of de donor dan de omgang krijgt waar hij om vraagt is aan de rechter. De rechter zal de inhoud van de donorovereenkomst meenemen in de beoordeling. De rechter kijkt daarbij naar de feitelijke situatie.

Stel dat er veel contact is geweest tussen het kind en de donor, terwijl in de overeenkomst staat dat de donor pas met 12 jaar een keer langs komt. Dan kijkt de rechter naar de feitelijke situatie waarin het kind dus gewend is aan het contact met de donor.

Dat er ooit in de donorovereenkomst afgesproken is dat de rol van de donor veel beperkter zal zijn, verandert door de contacten die er zijn geweest. De rechter kijkt dan altijd wat in het belang van je kind is en dat kan anders zijn dan wat de ouder(s) in het belang van het kind vinden.  

Kan een donor ouder van het kind worden?

De donor kan dus vragen om omgang. Maar kan de donor ook vragen om ouder te mogen worden over het kind?

De donor kan alleen door de erkenning van het kind juridisch ouder worden. Daarvoor heeft hij de toestemming van de (wens)moeder nodig. En als een kind al twee ouders heeft, dan kan de donor het kind niet erkennen; ook niet met toestemming.

Het is dus goed om voor de zwangerschap bij de donor na te gaan of deze alleen maar donor wil zijn of dat hij een kind ook zou willen erkennen en/of gezag zou willen hebben. Probeer goed met elkaar te bespreken bijvoorbeeld met behulp van een coach wat de rol van de donor zal zijn. 

In de toekomst komt er waarschijnlijk een register waarin informatie wordt opgenomen over de ontstaansgeschiedenis van jouw kind; het Register Ontstaansgeschiedenis (ROG). In december 2016 heeft de Staatscommissie Herijking ouderschap aangegeven dat dit nodig is. Wanneer en of dit register er komt is nu nog niet zeker. 

 

FacebookTwitter

Anderen zochten ook op
bekende donor