85 van de 4684 donoren hebben meer dan 25 nakomelingen

85 van de 4684 geregistreerde donoren hebben meer dan 25 nakomelingen. Dat blijkt nu de landelijke registratie van sperma- en eiceldonoren en moeders, die met terugwerkende kracht is uitgevoerd, afgerond is. Nieuws dat zorgt voor onrust bij alle betrokken donoren, moeders en donorkinderen: ben ik of is ‘mijn’ donor(vader) één van die 85? Om hoeveel meer nakomelingen gaat het dan, en wat betekent dat voor mij?

Donoren, donorkinderen en moeders kunnen vanaf uiterlijk 1 mei 2025 terecht bij klinieken of het College donorgegevens kunstmatige bevruchting voor informatie over hun persoonlijke situatie. 

Donorcodes en moedercodes

Op 1 april 2025 zijn de wijzigingen van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb) in werking getreden. Eén van de belangrijkste veranderingen is dat donoren en (wens)moeders nu landelijk geregistreerd worden, in plaats van per kliniek. 

Alle donoren krijgen een unieke donorcode. Iedere moeder krijgt een eigen moedercode. Omdat het College donorgegevens kunstmatige bevruchting (Cdkb) deze codes landelijk registreert, kunnen zij erop toezien dat een donorcode aan niet meer dan 12 moedercodes gekoppeld wordt. 

Vanaf 1 april 2025 mag een kliniek alleen een behandeling met gedoneerde zaad- of eicellen uitvoeren, als ze een donorcode en een daarbij behorende moedercode heeft. 

Met terugwerkende kracht

De landelijke registratie van donoren en moeders gebeurt met terugwerkende kracht. Alle donoren en (wens)moeders die al bij de Sdkb geregistreerd waren, hebben een donorcode en een moedercode gekregen. Daarmee is duidelijk geworden hoeveel nakomelingen elke donor heeft. 

Er zijn 23.941 behandelingen en 4684 donoren geregistreerd. Een behandeling wordt geregistreerd als er een zwangerschap van minstens 12 weken is. Niet uit elke geregistreerde behandeling wordt een kind geboren.

Kinderen die uit deze behandelingen geboren worden, worden niet geregistreerd bij het Cdkb. 

85 spermadonoren met meer dan 25 nakomelingen

Van de 4684 geregistreerde donoren zijn er 85 die meer dan 25 nakomelingen hebben. Dat is 1,8% van het totale aantal. Hoeveel meer verschilt:

• 31 donoren hebben 25-30 nakomelingen
• 42 donoren hebben 30-40 nakomelingen
• 6 donoren hebben 40-50 nakomelingen
• 5 donoren hebben 50-75 nakomelingen
• 1 donor heeft 100-125 nakomelingen

Richtlijn en wettelijk maximum aantal nakomelingen

In de aangepaste wet staat dat een donor voor niet meer dan 12 wensmoeders gebruikt mag worden. Doordat er nu een landelijke registratie is, kan dit ook bijgehouden worden. Het aantal van 12 gezinnen per donor was sinds 2018 ook al een richtlijn, en is nu dus wettelijk vastgelegd.

Voor 2018 werd er gewerkt met een richtlijn van 25 kinderen per donor. 

Hoe kan het dat donoren te veel nakomelingen hebben?

Er zijn verschillende oorzaken waardoor een aantal donoren meer dan 25 nakomelingen heeft:

• Soms wilde een vrouw een tweede of derde kind, en had de donor al 25 nakomelingen. Dan werd er een uitzondering gemaakt, zodat de kinderen in één gezin dezelfde donorvader hebben. Dit is ook de reden dat de richtlijn in 2018 veranderd is van 25 kinderen naar 12 gezinnen per donor.
• Bij een IVF of ICSI behandeling ontstaan vaak meerdere embryo’s, die ingevroren worden. Embryo’s die voor een tweede of derde kind gebruikt werden, zijn niet meegeteld bij het aantal nakomelingen van een donor.
• Uit een geregistreerde zwangerschap kan meer dan één kind geboren worden (net zoals een geregistreerde zwangerschap kan eindigen in een miskraam of stilgeboorte)
• In het verleden hebben klinieken sperma uitgewisseld, zonder informatie over het aantal zwangerschappen dat al ontstaan was met hulp van de betreffende donor.
• Enkele donoren doneerde in meerdere klinieken. Omdat klinieken geen informatie uitwisselden, wisten zij dit niet van elkaar. 

Informatie voor moeders, donoren en donorkinderen

Het nieuws dat er donoren zijn met meer dan 25 nakomelingen heeft impact op alle betrokkenen: ben ik één van die 85 donoren? Hoeveel nakomelingen heeft de donor met wiens hulp ik een kind kreeg? Heb ik meer dan 25 halfbroers en -zussen? En zo ja, hoeveel meer en wat betekent dat voor mij?

Hoe kom je aan informatie?

De kliniek neemt contact met je op

Klinieken zullen donoren met meer dan 25 nakomelingen en de moeders die een kind kregen met hulp van een donor die meer dan 25 nakomelingen heeft, zoveel mogelijk actief informeren. De manier waarop, zal per kliniek kunnen verschillen.

Omdat niet alle klinieken op dit moment toegang hebben tot de Basisregistratie Personen, zullen zij niet altijd actuele adressen of telefoonnummers hebben van moeders en donoren. 

Oproep om zelf contact op te nemen

Vanaf 1 mei 2025 kunnen donoren, moeders en donorkinderen ook zelf navragen hoeveel nakomelingen er zijn. Afhankelijk van je situatie, neem je contact op met de kliniek of het Cdkb.

• Donoren kunnen contact opnemen met de kliniek of spermabank waar zij gedoneerd hebben.
• Moeders kunnen contact opnemen met de kliniek waar zij behandeld zijn.
• Donorkinderen van 16 jaar of ouder kunnen informatie opvragen bij het Cdkb
• Donorkinderen jonger dan 16 jaar kunnen samen met hun moeder informatie opvragen bij de kliniek waar hun moeder behandeld is.

Uiterlijk vanaf 1 mei 2025 zal op de websites van het Cdkb en van de klinieken informatie te vinden zijn voor moeders en donoren. 

Behoefte aan hulp?

Dit nieuws en de onzekerheid over je persoonlijke situatie kan allerlei gevoelens bij je oproepen. Als je behoefte hebt aan contact met lotgenoten of met een hulpverlener kun je bij onderstaande organisaties terecht:

• Stichting donorkind biedt lotgenotencontact en hulp door ervaringsdeskundige hulpverleners
• Platform Priamos biedt lotgenotencontact voor spermadonoren
• Bij Fiom kunnen donorkinderen, donoren en moeders terecht voor een gesprek
• Counselors die bekend zijn met donorconceptie vind je bij Point netwerk en DurF

Meer lezen

• NOS/Nieuwsuur, Klinieken in de fout met spermadonoren: zeker 85 massadonoren sinds 2004, 14 april 2025
• NOS/Nieuwsuur, Zaaddonoren boos over misstanden: 'Je zal te maken krijgen met 70 kinderen', 14 april 2025
• Stichting donorkind, Opnieuw ernstige fouten bij vruchtbaarheidsklinieken, 14 april 2025
• NVOG, Meer inzicht door nieuwe wetgeving donorregistratie, 14 april 2025
• Reactie Priamos op het nieuws van de overschrijdingen door de klinieken, 14 april 2025
• Oproep Meer dan Gewenst aan klinieken, 14 april 2025