Wat elke professional moet weten over donorconceptie

Op 10 november 2023 organiseerde het Landelijk informatiepunt donorconceptie een online symposium met als titel: 'Wat elke professional moet weten over donorconceptie'

Doelgroep van dit symposium: alle professionals die in hun werk te maken hebben met kinderen, ouders of gezinnen, en de ontwikkeling en opvoeding van kinderen en jongeren.

Het symposium is hieronder terug te kijken. Van het symposium werd ook een getekend verslag gemaakt. 

Nieuwe inzichten

Donorconceptie is een ingewikkeld thema dat met name de laatste jaren veel in het nieuws geweest is. Waar vroeger de wensouders centraal stonden, is er tegenwoordig steeds meer aandacht gekomen voor het perspectief van het kind, wat tot nieuwe inzichten heeft geleid. Die nieuwe inzichten staan centraal in dit symposium.

Doel

Vergroten van donorconceptie-sensitiviteit onder professionals die in hun werk te maken hebben met kinderen, ouders en gezinnen, zodat betrokkenen bij donorconceptie zich gezien, veilig en begrepen voelen. 

Na afloop van dit symposium:

• Zijn deelnemers zich ervan bewust dat donorconceptie geen eenmalige gebeurtenis is, maar een leven lang doorwerkt: kinderen en ouders worden er regelmatig direct of indirect mee geconfronteerd
• Hebben deelnemers kennis over de mogelijkheden die er zijn, hoe donorconceptie in Nederland geregeld is en het belang van openheid naar kinderen en omgeving
• Kunnen deelnemers zich inleven in wat donorconceptie kan betekenen voor kinderen, ouders en de gezinsdynamiek
• Zijn deelnemers zich meer bewust van waar in hun werk donorconceptie een rol speelt, en beschikken zij over concrete handvatten om met ouders en kinderen het gesprek aan te gaan 
• Weten deelnemers waar voor ouders en kinderen aanvullende informatie/hulp/ondersteuning rondom donorconceptie te vinden is

Uitnodiging: ga in gesprek

Van dit symposium is een getekend verslag gemaakt. Deze tekening is een uitnodiging aan professionals om met collega's in gesprek te gaan over donorconceptie en over hoe jullie in je werk omgaan met gezinnen die gevormd zijn met hulp van een donor.  

Het getekende verslag mag gedownload, geprint en verspreid worden. Bij digitale verspreiding stellen we het op prijs als je een link naar deze website toevoegt. 

Het getekende verslag is te downloaden als jpg of pdf document. 

Programma

Dagvoorzitter Jelte Sondij ging met verschillende deskundigen in gesprek over wat professionals moeten weten en wat ze kunnen doen om ervoor te zorgen dat kinderen, ouders en gezinnen zich gezien, veilig en begrepen voelen.

Donorconceptie in Nederland: wat is er veranderd?

Waar nog niet eens zo heel lang geleden donoren anoniem waren, en ouders geadviseerd werd maar niet over de donorconceptie te praten, staat nu het belang van het kind centraal. Dat betekent: geen anonieme donor, openheid naar kinderen in elke levensfase en ruimte om de relatie met de donor en halfbroers en -zussen vorm te geven.

• Wat zijn de mogelijkheden bij de keuze van een donor?
• Wat is er wel en niet geregeld in de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting?
• Welke vragen en dilemma's komen hulpverleners tegen die kinderen begeleiden bij informatieverstrekking over en eventueel contact met de donor?

Aan tafel: Fred Gundlach, Barbara Lammerts van Bueren en Monique Mochtar

Fred Gundlach is senior specialist hulpverlening bij Fiom. Barbara Lammerts van Bueren is projectleider van het Landelijk informatiepunt donorconceptie. Monique Mochtar is gynaecoloog bij het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde van het Amsterdam UMC. Tot medio 2023 was zij voorzitter van de Special Interest Group Gameetdonatie van de NVOG. 

Gezin na donorconceptie: in gesprek over donorconceptie

Gezinnen die gevormd zijn met behulp van donorconceptie zitten vaak ingewikkeld in elkaar. Bij tweeoudergezinnen is één van de ouders niet biologisch verwant aan het kind; het kind heeft een biologische ouder (de donor) die geen onderdeel uitmaakt van het gezin; en de meeste donorkinderen hebben (veel) halfsiblings buiten het gezin. In de ideale situatie kan daar open over gesproken worden. In de praktijk blijkt dat vaak moeilijk te zijn. 

• Welke invloed heeft de donorconceptie op hechting, loyaliteiten en gevoelens van de gezinsleden?
• Hoe gaan ouders en kinderen om met de ontstaansgeschiedenis van het gezin?
• Welke positie krijgt de donor daarin?

Als professional weet je niet altijd of een kind ook een donorvader of donormoeder heeft. En ook als je dat wel weet, kan het lastig zijn om het thema donorconceptie aan te snijden in een gesprek met ouder(s) en/of kinderen. 

• Hoe begin je over donorconceptie? Wat zijn logische momenten of aanknopingspunten?
• Welke vragen zijn juist goed om te stellen en welke beter niet?
• Welke woorden gebruik je?

Aan tafel: Marja Visser en Sara Coster

Marja Visser is counselor en therapeut. Meer dan 20 jaar was zij counselor bij het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde van het Amsterdam UMC. In 2018 promoveerde zij op een onderzoek naar psychosociale begeleiding bij donorconceptie. Sara Coster is kinderwenscoach en geeft nascholing aan professionals die met ouders en kinderen in 'niet traditionele' gezinnen werken.

Het perspectief van het kind

Hoe opener ouders tijdens de opvoeding met hun kinderen kunnen praten over hun ontstaansgeschiedenis en de donor erbij kunnen laten horen, des te minder problemen zullen kinderen op volwassen leeftijd ervaren. Ook hulpverleners hebben hierin een verantwoordelijkheid: door een luisterend oor te bieden, door ouders te stimuleren open te zijn naar hun kind en kinderen te ondersteunen bij hun vragen.

• Welke problemen en vraagstukken spelen bij volwassen donorkinderen?
• Wat kan hieruit geleerd worden voor de begeleiding van (ouders van) jonge donorkinderen?
• Waarom is het belangrijk om verder te kijken dan alleen het gezin, en te kiezen voor een systeembenadering?

Aan tafel: Laura Gras en Linda Wes

Laura Gras is psychiater en heeft een eigen praktijk voor therapie en coaching met behulp van paarden. Linda Wes is executive coach en heeft een eigen praktijk waarin zij onder meer betrokkenen bij donorconceptie helpt.

Laura en Linda zijn beiden donorkind.

Verder lezen-kijken-luisteren

Op deze website is veel informatie over donorconceptie te vinden: algemene informatie, en informatie en ervaringsverhalen voor en van donorkinderen en hun ouders. 

De Onderzoek & mediabibliotheek is een kennisbank waarin je alles wat er onderzocht, geregeld en gepubliceerd is rondom donorconceptie vindt. Voorbeelden van interessante publicaties voor professionals: 

• Regenboogouderschap: gezinnen van nu
• De rol van de huisarts bij donorconceptie
• Anders en toch gewoon. Families na donorconceptie