Het belang van openheid

De band tussen ouder en kind is gebaseerd op liefde, veiligheid en vertrouwen. Dat kan niet zonder eerlijk en open te zijn over de donorconceptie. Bovendien is weten van wie je afstamt een mensenrecht.

Openheid is niet altijd vanzelfsprekend geweest. In het verleden kregen ouders het advies om vooral níet over de donorconceptie te praten. Met een goede voorbereiding kunnen zij kun (inmiddels volwassen) kinderen alsnog over de donorconceptie vertellen.

Weten van wie je afstamt: een mensenrecht

In het Kinderrechtenverdrag staat dat kinderen het recht hebben om te weten wie hun (biologische) ouders zijn. Of een kind in de toekomst daadwerkelijk wil weten wie haar donorvader of -moeder is, is aan het kind zelf. De één wil dat graag, de ander zegt niet geïnteresseerd te zijn, weer een ander wil dit pas later in haar leven weten, bijvoorbeeld als zij zelf kinderen krijgt.

Kinderen kunnen alleen gebruik maken van dit recht als hun ouders hun verteld hebben dat zij verwekt zijn met hulp van een donor. Naast openlijk praten over de donorconceptie, kunnen ouders hun kind de weg wijzen hoe zij informatie over de identiteit van de donor kunnen krijgen.

Geheimen zijn schadelijk

Een kind niet vertellen over de donorconceptie, betekent dat ouders een groot geheim hebben voor hun kind. We weten uit onderzoek dat geheimen storen in gezinnen en schadelijk kunnen zijn voor de liefdesband in de ouder-kind relatie.

Ouders zijn bang dat het geheim ontdekt wordt. Dat kan zorgen voor stress of spanningen in hun relatie. Kinderen die opgroeien met zo’n geheim en spanningen die daarbij horen, blijken achteraf vaak gevoeld te hebben dat er iets niet klopte.

Door de donorconceptie geheim te houden, bestaat ook de kans dat een kind op een onbedoelde en vervelende manier ontdekt dat zij een donorkind is. Via een tante of een buurvrouw, in een ruzie tussen of met haar ouder(s), of uit een DNA-test bij een internationale DNA-databank.

Dat is niet alleen pijnlijk, het is ook schadelijk voor het vertrouwen.

Het nooit 'niet geweten' hebben

Door vanaf het allereerste moment eerlijk te zijn over de donorconceptie, is er openheid binnen het gezin. Openheid zorgt ervoor dat er geen geheimen over de verwekking zijn en vormt de basis voor een betrouwbare, veilige en liefdevolle band.

Voor kinderen is het prettig om nooit ‘niet geweten’ te hebben dat zij verwekt zijn met behulp van donorconceptie. Door vanaf de geboorte tegen hun kind te zeggen dat een donor geholpen heeft, kunnen ouders veilig oefenen en eraan wennen om met hun kind over donorconceptie te praten.

Een kind dat vanaf het allereerste begin hoort over de donor, weet niet beter dan dat het zo is. Vertellen over zaadcellen en eicellen, en hoe voortplanting  technisch in z’n werk gaat, komt later als je ook seksuele voorlichting geeft.

Het is nooit te laat voor openheid

Ouders die vóór 2004 bij een fertiliteitsarts kwamen, werd vaak geadviseerd om niet over de donorconceptie te praten. Inmiddels is de situatie veranderd. Het is nu bekend dat openheid over donorconceptie juist erg belangrijk is.

Ook wanneer een kind ouder is, is het goed om je (volwassen) kind alsnog over de donorconceptie te vertellen. Dit vraagt moed en een zorgvuldige aanpak. Er zijn gespecialiseerde hulpverleners die ouders hierbij kunnen helpen. 

In de huidige tijd is het geheim houden van donorconceptie steeds moeilijker. Door de opkomst van internationale DNA-databanken kunnen mensen eigenlijk altijd ontdekken wie hun biologische familie is. Als kinderen geen enkel vermoeden hadden dat een vader of een moeder niet hun biologische ouder zou zijn, kan dat een grote schok zijn en schadelijk voor de vertrouwensband.