15 januari 2024

Risico's van de keuze voor een buitenlandse spermadonor

Overweeg jij een donor van een Deense spermabank? Je bent niet de enige, inmiddels komt bijna driekwart van het donorsperma dat in Nederland gebruikt wordt uit Denemarken.

Een belangrijke reden daarvoor is dat spermabanken in Nederland flinke wachtlijsten hebben. In Denemarken kun je sneller terecht. Dat lijkt fijn als je snel je kinderwens wilt vervullen. Maar de gevolgen voor je kind, en daarmee ook voor jou, kunnen ingrijpend zijn:

Wereldwijd heel veel halfbroers en -zussen voor je kind
Donorfamilie leren kennen kan extra moeilijk zijn
Mogelijk een taalbarrière bij eventueel contact

Bij je keuze voor een donor is het belangrijk om rekening te houden met de belangen van je toekomstige kind. Iedere (wens)ouder wil het beste voor zijn kind. Goede zorg voor je toekomstige kind begint al bij het maken van keuzes nu. Door keuzes te maken waarbij je het belang van je kind voorop zet. Nu en in de toekomst. Het kost meer tijd en inspanning als je kiest voor een donor in Nederland, zoals een eigen donor of een donor van een spermabank. Met een keuze voor een bekende donor of een Nederlandse donor via een Nederlandse spermabank, waarborg je de rechten van je kind op afstammingsinformatie. Dit wordt door veel donorkinderen als heel waardevol wordt ervaren.

Ik heb een spermadonor nodig, wat nu?

Deense spermadonor

Het sperma van donoren van Deense spermabanken wordt niet alleen in Nederland of Denemarken gebruikt. Het wordt geëxporteerd over de hele wereld. In Nederland mogen 12 wensouders hiermee geholpen worden, maar diezelfde donor kan ook nakomelingen hebben in andere landen: bijvoorbeeld 6 in België, 15 in Duitsland, 10 in Engeland, 12 in Denemarken en 8 in Zwitserland.

De keuze voor een Nederlandse of buitenlandse donor is geen gelijkwaardige keuze. Een buitenlandse donor heeft voordelen voor wensouders, maar de nadelen zijn voor het toekomstige kind.

Voordelen voor wensouders

Voldoende aanbod
Veel informatie beschikbaar over donoren
Wensouders kunnen zelf een donor uitkiezen
Er is geen wachtlijst

Nadelen voor toekomstige kinderen

Heel veel halfbroers en -zussen
Donor(familie) niet of moeilijk leren kennen
Taalbarrière bij eventueel contact

Veel halfbroers en -zussen

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar wat het voor een kind betekent om heel veel halfbroers en -zussen te hebben. In een Nederlands onderzoek zeggen volwassen donorkinderen die contact hebben met 8 tot 31 halfbroers en -zussen, dat zij dat heel ingewikkeld vinden. Uit het onderzoek komt naar voren dat het delen van genen niet automatisch leidt tot gevoelens van verbondenheid. Het vraagt tijd en energie om betekenisvolle relaties op te bouwen. De voortdurende uitbreiding van een groep donorkinderen zorgt voor extra uitdagingen.

Te veel kinderen van één donor is schadelijk

In april 2023 deed de rechter uitspraak in een zaak tegen spermadonor Jonathan. Met zijn sperma waren al meer dan 550 kinderen verwekt. De rechter oordeelde dat hij moet stoppen met doneren, omdat zoveel halfbroers en -zussen hebben schadelijk is voor de kinderen en de ouders.

Wat zeggen Cryos en ESB over het aantal nakomelingen per donor?

De Deense spermabanken Cryos en European Sperm Bank (ESB) praten niet graag over dit onderwerp. ESB hanteert maximaal 75 gezinnen met één donor en vermeld sinds maart 2025 bij elke donor het aantal families. Bij veel spermadonoren staat nu: Family limit: 75 families. Cryos wilde eerder niets zeggen over een maximum aantal, maar hanteert nu voor Nederland maximaal 25 kinderen per donor.

Donorfamilie leren kennen

Als je in Nederland zwanger bent geworden via inseminatie met Deens donorzaad, geldt de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb). Dat betekent dat informatie over de donor bewaard wordt bij het College donorgegevens kunstmatige bevruchting (Cdkb). Net als bij een spermadonor van een Nederlandse zaadbank.

Als je een kind krijgt met hulp van een spermadonor, heeft jouw kind ook familie buiten het gezin en de familie waarin zij opgroeit. Veel donorkinderen zijn nieuwsgierig naar hun familie: naar hun donorvader en halfbroers en halfzussen.

Contact leggen en relaties opbouwen met familie die pas later in je leven komt, is niet vanzelfsprekend. Dat vraagt tijd en energie, en kan soms ingewikkeld zijn. Zeker als de groep halfbroers en -zussen groter wordt. Ook de ervaringen van volwassen donorkinderen laten dit zien.

Het contact leggen en relaties opbouwen met een donorvader en halfbroers en halfzussen die in andere landen wonen, elkaars taal niet spreken en verschillende culturele achtergronden hebben, maakt dat nog moeilijker. Zeker als het er ook nog eens heel veel zijn.

Hulp bij het maken van een keuze

Er zijn alternatieven voor buitenlandse spermabanken. Je kunt kijken of iemand in jouw omgeving donor voor jou zou willen zijn of informeren bij een Nederlandse spermabank. Misschien heb je niet zoveel tijd meer. Of kun je niet iemand vinden die donor wil zijn. Serieus overwegen om je kinderwens op te geven kan dan ook een keuze worden, hoe verdrietig en ingrijpend dat ook is.

Wil je met iemand praten bij het maken van keuzes rondom je kinderwens en donorkeuze?

Gespecialiseerde counselors vind je bij: